در بودجه سال ۹۴ بهای هر بشکه نفت چقدر خواهد بود؟

به گفته کارشناسان، کاهش بهای نفت در روزهای اخیر، عوامل گوناگونی دارد؛ از منافع گوناگون کشورهای تولیدکننده و مصرف کننده گرفته تا تحولاتی که در راه‌های پرتنوع‌تر دسترسی به انرژی در جهان رخ داده است. در آخرین کاهش قیمت نفت، دیروز بهای نفت دریای شمال پس از یک نوسان کوچک به ۸۶ دلار و ۴۰ سنت رسید.

  همیشه افزایش بهای نفت خیال دولت‌ها را آسوده می‌کند و کاهش آن نگرانی از کسری بودجه را افزایش می‌دهد؛ بنابراین، با توجه به نزدیک شدن به زمان بسته شدن بودجه سال ۹۴ و فرستادن آن به مجلس شورای اسلامی، تعیین بهای نفت در بودجه آینده به یکی از موضوعات اساسی تصمیم‌گیری در حوزه اقتصاد تبدیل شده است.

بنا بر اخبار غیر رسمی، دولت می‌خواهد بهای نفت خام خود در بودجه سال ۹۴ را در محدوده ۷۰ دلار به ازای هر بشکه تعیین کند، حال آنکه بودجه سال ۹۳ با قیمت نفت ۱۰۰ دلار بسته شده است.

این شرایط در حالی رقم می‌خورد که کشورهای عرب خلیج فارس، به​ویژه عربستان سعودی، هیچ پافشاری در کنترل تولید نفت و جلوگیری از کاهش بهای آن ‌ندارند. در مقابل ایران، عراق و چند کشور دیگر عضو اوپک از کاهش بهای نفت به شدت آسیب می‌بینند.

در این میان، نیکولاس مادورو، رئیس جمهوری ونزوئلا ـ که این روز‌ها به منتقد شماره یک کاهش بهای نفت در بازار تبدیل شده است ـ از تنظیم بودجه سال ٢٠١۵ میلادی این کشور بر فرض نفت بشکه‌ای ۶٠ دلار خبر داده و تأکید می‌کند: ونزوئلا ‌معمولا بهای نفت را در بودجه کشوری کمتر در نظر می‌گیرد تا بتواند از این راه با محدودیت‌های بودجه‌ای کمتر، هزینه بیشتری کند.

نکته جالب اینکه برخی از کشورهای تولید کننده نفت در یک اشتباه استراتژیک، بهای هر بشکه نفت خودشان را در بودجه امسال با قیمت‌های نجومی بسته‌اند که باعث شده ‌در سال اخیر با کسری بودجه فراوان روبه‌رو شوند؛ برای نمونه، بحرین (۱۳۶ دلار)، نیجریه (۱۲۶ دلار)، عمان (۱۰۱ دلار)، روسیه (۱۰۰ دلار)، عربستان سعودی (۹۹ دلار) و ونزوئلا (۱۶۲ دلار) بودجه خود را بسته‌اند که امروز با قیمت تقریبآً ۸۰ دلاری نفت با کسری بودجه زیادی روبه‌رو خواهند شد.

نشست اعضای اوپک در پایان ماه آینده میلادی برگزار خواهد شد؛ اما کار‌شناسان تردید دارند ‌این نشست به تصمیماتی برای کاهش سقف تولید اوپک منتهی شود که می‌تواند زمینه‌ساز افزایش بهای نفت خام باشد؛ بنابراین، به نظر می‌رسد‌ باید وزارت نفت نشست‌هایی با وزرای خارجه کشورهای دیگر و اعضای اوپک برگزار کرده تا بتواند از کاهش بیش از پیش قیمت‌ها جلوگیری کند.

رویترز نیز در جدید‌ترین گزارش از کاهش بهای نفت می‌نویسد، تأثیر کاهش قیمت نفت بر کشورهای مختلف متفاوت است؛ برای نمونه، ایران و ونزوئلا بنا بر آنچه ‌واحد پولی آن‌ها قابل داد و ستد نیست، وضعیت مشابهی دارند. یا عربستان سعودی، بزرگ‌ترین صادرکننده نفت در جهان، با کاهش قیمت نفت مشکلی ندارد و می‌خواهد تولیدش را حفظ کند تا سهم بازارش را از دست ندهد.

در این باره طارق زهیر، تحلیلگر شرکت مشاوره‌ای تایچه کپیتال نیویورک در تحلیلی گفته است: از نظر عربستان سعودی اشکالی ندارد که قیمت نفت کمی پایین بیاید. با تمام افزایش تولیدی که در آمریکا اتفاق می‌افتد، هم اکنون بزرگ‌ترین رقیب ما عربستان سعودی است، که به قدر کافی نیز نقدینگی دارد تا بتواند با کاهش قیمت‌ها کنار بیایند.

البته چندی پیش، رویترز مدعی شده بود، ‌برخی از مقامات ایران به این خبرگزاری گفته‌اند؛ در این زمان از سال طبیعی است که شاهد کاهش بهای نفت باشیم و افت قیمت نفت با افزایش ارزش دلار تاکنون جبران شده است.

با توجه به دستورالعمل ابلاغی اقتصاد مقاومتی و همچنین احتمال ادامه وضعیت تحریمی، به نظر می‌رسد ‌یکی از تصمیمات سخت دولت در بودجه سال آینده، تعیین بهای نفت باشد؛ اما نگرانی اینجاست که در تنظیم بودجه سالانه، دولت‌ها همیشه با خوش‌بینانه‌ترین نگاه به قیمت نفت در بازارهای جهانی، بودجه سنواتی را تنظیم می‌کنند و تکرار چنین رخدادی، می‌تواند کشور را در سال آینده با چالش‌های فروانی روبه‌رو نماید.